Katalog dedykowany studentom, doktorantom i słuchaczom studiów podyplomowych z niepełnosprawnościami na Uniwersytecie Jagiellońskim

Do studentów i doktorantów z niepełnosprawnością zalicza się osoby:

• z niepełnosprawnością, posiadające aktualne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności lub dokument równoważny,
• przewlekle chorujące nieposiadające orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, których sytuację zdrowotną potwierdza przedłożona w CD UJ dokumentacja medyczna,
• u których nagła choroba lub wypadek skutkują czasową niezdolnością do pełnego uczestnictwa w zajęciach, a okoliczności te potwierdza przedłożona w CD UJ dokumentacja specjalistyczna.

Wsparcie edukacyjne osób niepełnosprawnych na Uniwersytecie Jagiellońskim realizowane jest przez następujące podmioty mające określone kompetencje:

1. Władze uczelni i władze podstawowych jednostek organizacyjnych (dziekani wydziałów lub osoby działające z ich upoważnienia oraz kierownicy studiów doktoranckich) – decyzje w sprawie dostosowania procesu kształcenia (adaptacje zajęć i adaptacje zaliczeń i egzaminów) oraz przyznawania urlopów dziekańskich;
2. Centrum Dostępności UJ – organ opiniujący i doradczy odpowiedzialny za:
   • dobór odpowiednich form wsparcia edukacyjnego dostosowanych do indywidualnych potrzeb związanych z niepełnosprawnością oraz do specyfiki studiowanego kierunku;
   • realizację dostosowania materiałów edukacyjnych do formy dostępnej na warunkach określonych w regulaminie programu „Hamlet"
   • doradztwo i szkolenia dla studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych
   • konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia
   • obsługę dokumentacji studentów i doktorantów potwierdzającej niepełnosprawność (wprowadzanie danych z orzeczenia lub dokumentu równoważnego do systemu USOS w celu ubiegania się o stypendium dla osób z niepełnosprawnością)
   • współpracę z JCJ i SWFiS UJ w obszarze organizacji lektoratu języka angielskiego oraz zajęć z wychowania fizycznego na basenie
   • tłumacza języka migowego.
3. Nauczycieli akademickich: wykładowców i egzaminatorów, odpowiedzialnych za wdrażanie adaptacji zajęć, zaliczeń i egzaminów przyznanych studentom i doktorantom przez odpowiednie władze w sposób pozwalający osiągnąć studentom i doktorantom efekty kształcenia.
4. Administratorów budynków odpowiadających za środowisko fizyczne, w którym odbywają się zajęcia dydaktyczne.
5. Pracowników administracji (np. koordynatorów ds. pomocy materialnej, pracowników dziekanatów i sekretariatów) odpowiedzialnych za obsługę administracyjną studentów i doktorantów niepełnosprawnych w formie dostępnej.
6. Studentów i doktorantów z niepełnosprawnością odpowiedzialnych za wnioskowanie o dostępne formy dostosowania procesu kształcenia oraz za wdrażanie adaptacji zajęć, zaliczeń i egzaminów w porozumieniu z osobami prowadzącymi zajęcia.

Poniższy katalog nie jest zamknięty. Istnieje możliwość ubiegania się o inne formy dostosowania procesu kształcenia nieuwzględnione poniżej, a uwarunkowane specyfiką niepełnosprawności studenta lub doktoranta zgodnie z Zarządzeniem nr 13 Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego z 8 lutego 2024 roku w sprawie: racjonalnych usprawnień dla osób z niepełnosprawnościami oraz osób ze szczególnymi potrzebami w kształceniu i prowadzeniu działalności naukowej.

Osoby z niepełnosprawnością wzrokową

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • możliwość nagrywania zajęć przez studenta
     • możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych w formie dostępnej od wykładowców (np. w formie elektronicznej, w powiększonej czcionce);
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania
     • Umożliwienie zdawania egzaminów pisemnych przy komputerze ze specjalistycznym oprogramowaniem
     • Otrzymywanie arkuszy egzaminacyjnych w powiększonej czcionce
2. Dostosowanie materiałów edukacyjnych do formy dostępnej, np.:
   • Forma elektroniczna
   • Powiększona czcionka
   • Brajl
   • Grafika wypukła
3. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania, np.:
   • Doradztwo w wyborze specjalistycznego oprogramowania
   • Szkolenia w posługiwaniu się sprzętem i oprogramowaniem
4. Lektorat języka angielskiego prowadzony przez lektorki Jagiellońskiego Centrum Językowego w pracowni multimedialnej CD UJ
5. Zajęcia wychowania fizycznego na basenie prowadzone przez trenerów Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ
6. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością, posiadających orzeczenie lub dokument równoważny
7. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów z niepełnosprawnością wzrokową oraz z adaptowania materiałów dydaktycznych.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
8. Inne: instruktaż w zakresie topografii budynków, w których mieszczą się jednostki dydaktyczne studenta (sale zajęciowe, sekretariat, biblioteki, itp.).

Osoby z niepełnosprawnością słuchową

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Wykorzystywanie w trakcie zajęć środków dydaktycznych umożliwiających odbiór informacji kanałem wzrokowym (np. prezentacje multimedialne, przezrocza, grafy, wykresy, mapy, ilustracje, zdjęcia).
     • Udostępnianie studentowi materiałów do zajęć odpowiednio wcześnie przed ich rozpoczęciem (np. konspekt w formie elektronicznej lub papierowej, główne tezy, bibliografia, prezentacja multimedialna)
     • Umożliwienie korzystania z dostępnych rozwiązań technologicznych, m.in. używania systemów wspomagających słyszenie (FM), pętli induktofonicznej.
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Podczas egzaminów ustnych możliwość otrzymywania pytań w formie pisemnej;
     • Zmiana formy z ustnej na pisemną.
2. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
3. Lektorat języka angielskiego prowadzony przez lektorki Jagiellońskiego Centrum Językowego w pracowni multimedialnej CD UJ.
4. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością posiadających orzeczenie lub dokument równoważny
5. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów z niepełnosprawnością słuchową.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
6. Tłumacz języka migowego
7. Inne: pośredniczenie w uzyskiwaniu notatek z zajęć w sytuacji, gdy niepełnosprawność uniemożliwia studentowi samodzielne notowanie.

Osoby z niepełnosprawnością ruchową

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Zamiana miejsc, w których odbywają się zajęcia na dostępne architektonicznie;
     • Możliwość modyfikacji harmonogramu zajęć i/lub zamiana grupy;
     • Możliwość nagrywania zajęć przez studenta;
     • Możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych od wykładowców;
     • Wsparcie osób z niepełnosprawnością rąk podczas zajęć, np. w laboratorium;
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Umożliwienie zdawania egzaminów pisemnych przy komputerze;
     • Umożliwienie robienia krótkich przerw podczas pisania egzaminów pisemnych;
     • Wsparcie podczas egzaminów pisemnych osób, którym niepełnosprawność utrudnia lub uniemożliwia samodzielne pisanie;
2. Dostosowanie materiałów dydaktycznych do formy dostępnej, np.: formy elektronicznej;
3. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
4. Zajęcia wychowania fizycznego na basenie prowadzone przez trenerów Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ;
5. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością posiadających orzeczenie lub dokument równoważny
6. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów z niepełnosprawnością ruchową.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
7. Skorzystanie z urlopu dziekańskiego w ramach możliwości, jakie daje Regulamin Studiów UJ w postaci:
   • urlopu dziekańskiego na okres semestru lub roku w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna uniemożliwia wywiązanie się z obowiązków akademickich;
   • urlopu dziekańskiego z prawem do udziału w wybranych zajęciach oraz zaliczania części przedmiotów objętych programem nauczania w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna znacząco utrudnia wywiązywanie się z obowiązków akademickich.
8. Inne:
   • wsparcie w pozyskiwaniu niezbędnej literatury lub innych materiałów edukacyjnych oraz w załatwianiu spraw administracyjnych w sytuacjach, w których niepełnosprawność studenta lub dostępność architektoniczna odpowiednich jednostek uczelni uniemożliwia mu samodzielność w tym zakresie;
   • pośredniczenie w uzyskiwaniu notatek z zajęć w sytuacji, gdy niepełnosprawność uniemożliwia samodzielne notowanie studentowi.

Osoby z trudnościami w obszarze zdrowia psychicznego

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Zwiększenie limitu nieobecności wraz z możliwością nadrobienia zaległości na warunkach ustalonych z osobami prowadzącymi zajęcia;
     • Możliwość nagrywania zajęć przez studenta;
     • Możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych od wykładowców;
     • Wydłużenie czasu na przygotowanie prac zaliczeniowych, szczególnie obszernych prac pisemnych, a także w razie konieczności dzielenia ich na mniejsze części;
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Rozłożenie sesji egzaminacyjnej w czasie;
     • W przypadku egzaminów z obszernego materiału umożliwienie zdawania go w częściach;
     • Dostosowanie formy egzaminu.
2. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
3. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością posiadających orzeczenie lub dokument równoważny;
4. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów z zaburzeniami psychicznymi.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
5. Konsultacja psychiatryczna, której celem jest określenie potrzebnego wsparcia na uczelni.
6. Skorzystanie z urlopu dziekańskiego w ramach możliwości, jakie daje Regulamin Studiów UJ w postaci:
   • urlopu dziekańskiego na okres semestru lub roku w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna uniemożliwia wywiązanie się z obowiązków akademickich;
   • urlopu dziekańskiego z prawem do udziału w wybranych zajęciach oraz zaliczania części przedmiotów objętych programem nauczania w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna znacząco utrudnia wywiązywanie się z obowiązków akademickich.

Osoby ze spektrum autyzmu

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Możliwość nagrywania zajęć przez studenta;
     • Możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych od wykładowców;
     • Wydłużenie czasu na przygotowanie prac zaliczeniowych, szczególnie obszernych prac pisemnych, a także w razie konieczności dzielenie ich na mniejsze części;
     • Zamiana referatów i prezentacji oraz aktywności werbalnej podczas zajęć na pisemną formę zaliczenia (np. test, esej);
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Rozłożenie sesji egzaminacyjnej w czasie;
     • W przypadku egzaminów z obszernego materiału umożliwienie zdawania go w częściach;
     • Dostosowanie formy egzaminu;
     • Umożliwienie zdawania egzaminu przy komputerze.
2. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
3. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością posiadających orzeczenie lub dokument równoważny;
4. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
5. Skorzystanie z urlopu dziekańskiego w ramach możliwości, jakie daje Regulamin Studiów UJ w postaci:
   • urlopu dziekańskiego na okres semestru lub roku w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna uniemożliwia wywiązanie się z obowiązków akademickich;
   • urlopu dziekańskiego z prawem do udziału w wybranych zajęciach oraz zaliczania części przedmiotów objętych programem nauczania w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna utrudnia wywiązywanie się z obowiązków akademickich.
6. Inne:
   • pośredniczenie w uzyskiwaniu notatek z zajęć w razie potrzeby;
   • wsparcie w odnalezieniu osoby z roku, z którą student mógłby się kontaktować w razie wątpliwości czy pytań dotyczących studiów.

Osoby chorujące przewlekle

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Zwiększenie limitu nieobecności wraz z możliwością nadrobienia zaległości na warunkach ustalonych z osobami prowadzącymi zajęcia;
     • Możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych od wykładowców;
     • Umożliwienie zaliczania materiału w trybie indywidualnym w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna uniemożliwia studentowi regularne uczestnictwo w zajęciach;
     • Modyfikacja harmonogramu zajęć minimalizująca nieobecności związane z planowanym leczeniem.
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Rozłożenie sesji egzaminacyjnej w czasie;
     • W przypadku egzaminów z obszernego materiału umożliwienie zdawania go w częściach;
     • Dostosowanie formy egzaminu.
2. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
3. Stypendium dla osób z niepełnosprawnością posiadających orzeczenie lub dokument równoważny;
4. Współpraca CD UJ z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów chorujących przewlekle.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.
5. Skorzystanie z urlopu dziekańskiego w ramach możliwości, jakie daje Regulamin Studiów UJ w postaci:
   • urlopu dziekańskiego na okres semestru lub roku w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna uniemożliwia wywiązanie się z obowiązków akademickich;
   • urlopu dziekańskiego z prawem do udziału w wybranych zajęciach oraz zaliczania części przedmiotów objętych programem nauczania w przypadku, gdy sytuacja zdrowotna znacząco utrudnia wywiązywanie się z obowiązków akademickich.

Osoby z dysleksją rozwojową (dysgrafią, dysortografią, dysleksją)

1. Dostosowanie procesu kształcenia:
   • Przykładowe formy adaptacji zajęć:
     • Możliwość otrzymywania materiałów dydaktycznych od wykładowców;
     • Możliwość nagrywania zajęć przez studenta.
   • Przykładowe formy adaptacji zaliczeń i egzaminów:
     • Wydłużenie czasu ich trwania;
     • Rozłożenie sesji egzaminacyjnej w czasie;
     • Umożliwienie zdawania egzaminów pisemnych przy komputerze;
     • W zadaniach, których celem nie jest sprawdzanie zasad ortografii pomijanie przy ocenie drobnych błędów w pisowni (np. zmiany kolejności liter, opuszczenia pojedynczych głosek).
2. Doradztwo i szkolenia dla studentów w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych wspierających proces nauczania.
3. Współpraca CD z wykładowcami:
   • Konsultacje i szkolenia dla prowadzących zajęcia z zakresu metod wspierania studentów chorujących przewlekle.
   • W zakresie technicznej organizacji zajęć i egzaminów.

Osoby z innymi trudnościami zdrowotnymi

Osoby z niepełnosprawnościami nieuwzględnionymi powyżej, w tym osoby, u których nagła choroba lub wypadek skutkują czasową niezdolnością do pełnego uczestnictwa w zajęciach, osoby z zaburzeniami mowy i in. mogą ubiegać się o adaptacje zajęć i egzaminów dostosowane do indywidualnych potrzeb wynikających ze stanu zdrowia i specyfiki studiowanego kierunku.