Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Jak adaptować materiały dydaktyczne

Jak adaptować materiały dydaktyczne

Przygotowując materiały na zajęcia, należy pamiętać, by tworzyć je w taki sposób, by były dostępne dla wszystkich osób studiujących. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje na temat przygotowywania materiałów dostępnych dla osób z niepełnosprawnością wzroku.

Wskazówki dla nauczycieli akademickich dotyczące adaptacji materiałów dydaktycznych na zajęcia ze studentami z niepełnosprawnością wzrokową

  1. Pliki PDF, w których nie można zaznaczyć tekstu (np. skany, zdjęcia) będą niedostępne dla osób korzystających z programów udźwiękawiających (osoby niewidome, niektóre osoby słabowidzące oraz z dysleksją). W miarę możliwości staraj się udostępniać materiały w formatach .docx, .pptx, .odt lub w plikach PDF, w których możliwe jest zaznaczenie tekstu.
  2. Grafiki, dopóki ich nie opiszesz, będą niedostępne dla osoby niewidomej. Postaraj się opisać najważniejsze rzeczy w kontekście treści lub zadania, któremu grafika ta towarzyszy. Jeśli nie chcesz, żeby opis obrazka był widoczny dla każdego użytkownika, a jedynie dla osób korzystających z programów udźwiękawiających, umieść opis w postaci teksu alternatywnego. W edytorze tekstu Microsoft Word możesz to zrobić klikając prawym przyciskiem myszy na wstawionym obrazie, a następnie wybierając polecenie “Edytuj tekst alternatywny”. W taki sam sposób zrobisz to w programie Microsoft PowerPoint. W przypadku grafik umieszczanych na platformie Moodle (np. Pegaz) tekst alternatywny możesz dodać w oknie właściwości obrazka. Jeśli grafika stanowi jedynie dekorację, upewnij się, że jest oznaczona jako dekoracyjna.
  3. Filmy mogą być niedostępne zarówno dla osób niewidomych, jak i Głuchych oraz słabosłyszących. W miarę możliwości staraj się wybierać takie filmy, które posiadają napisy (dla osób Głuchych i słabosłyszących) i/lub audiodeskrypcję (dla osób niewidomych).
  4. Zadania na platformie Moodle wykorzystujące mechanikę “Przeciągnij i upuść” mogą być trudne do wykonania dla osób niewidomych oraz tych z niepełnosprawnością ruchową w zakresie kończyn górnych. Jeśli wśród osób dla których przygotowujesz zadania jest taka osoba, staraj się wybierać inne rodzaje zadań. 
  5. Nagłówki nie powinny być jedynie wizualnym wyróżnieniem. Używaj nagłówków stosując style nagłówków (galeria “Style” na karcie “Narzędzia główne” w Microsoft Word). Dzięki temu nagłówki nie tylko będą wyróżniały się wyglądem, ale będą też „zaszyte” w kodzie dokumentu, przez co osoby niewidome będą mogły szybciej i łatwiej się po nim poruszać. Wygląd nagłówków można modyfikować, pamiętając o tym by używać kolorów dobrze kontrastujących z tłem. 
  6. Jeśli wyróżniasz tekst poprzez formatowanie (np. pogrubienie, podkreślenie, kursywę, kolor) poinformuj o tym czytelnika początku tekstu. Dzięki temu osoba niewidoma będzie mogła skonfigurować swój program udźwiękawiający tak, aby informował ją o zmianach formatowania.
  7. Staraj się nie używać tabel do wizualnego rozmieszczenia treści. Jeśli przedstawiasz dane w formie tabelarycznej oznacz wiersz nagłówka. Ułatwi to zapoznanie się z tabelą osobom niewidomym.
  8. Staraj się nie używać justowania.
  9. Używaj fontu bezszeryfowego (np. Arial, Tahoma, Verdana). Ułatwi to czytanie osobom słabowidzącym.
  10. Zadbaj o to, by tekst był dobrze widoczny na tle.
  11. W miarę możliwości zapisuj tekst w jednej kolumnie. Ułatwi to poruszanie się po nim osobom niewidomym.
  12. Oznacz język treści. Ułatwi to odczytywanie zawartości osobom niewidomym. Żeby oznaczyć język treści w programie Microsoft Word zaznacz tekst, a następnie kliknij w oznaczenie języka znajdujące się na pasku stanu w lewym dolnym rogu okna edytora tekstu. 
  13. W przypadku dialogów, staraj się oznaczyć wypowiedzi poszczególnych osób imionami lub sformułowaniami typu “Osoba A.”, “Osoba B.” itd. Ułatwi to osobom niewidomym zorientowanie się do kogo należy dana wypowiedź. 
  14. W dokumencie tekstowym poprzedź numer zadania skrótem “zad.” lub słowem “zadanie”. Ułatwi to odnalezienie zadania osobie niewidomej.
Jeśli potrzebujesz porady, w jaki sposób dostosować swoje materiały do potrzeb osób z niepełnosprawnością, skontaktuj się z Zespołem ds. Technologii Wspierających (AT) CD UJ.
 
Informacje o dostosowywaniu publikacji naukowych znajdziesz również w naszej bezpłatnej publikacji pt. "Adaptowanie publikacji naukowych do potrzeb osób z niepełnosprawnością wzroku”
 
Przykładowe zadanie – krzyżówka przed i po adaptacji:
Grafika - krzyżówka z dziewięcioma hasłami do wpisania

Źródło: Business Result, Elementary, Student's Book; David Grant, John Hughes & Rebecca Turner, Oxford University Press, 2009. 

Adaptacja: 

Ex. 3. Read the definition and write the word that best corresponds with it. The number of letters is given in brackets.  

  1. a seat in the middle of the plane (5) - … 
  2. you wait here before you board the plane (4) - … 
  3. you show your ticket here and get your boarding card (7) - … 
  4. your passport is checked here: passport (7) - … 
  5. the cheapest type of ticket (7) - … 
  6. a long line you wait in (5) - … 
  7. you pack your clothes in these (4) - … 
  8. the building at the airport you leave from or arrive at (8) - … 
  9. your flight is stopped maybe because of bad weather (9) - ...