Zachęcamy do zapoznania się z informacjami na temat tworzenia filmów, materiałów multimedialnych (audio i wideo) dostępnych dla osób z różnorodnymi potrzebami. Mamy nadzieję, że poniższe wskazówki okażą się dla Państwa pomocne.
- Napisy
- Napisy rozszerzone, inaczej napisy dla osób niesłyszących
- Audiodeskrypcję lub formę opisu audiodeskryptywnego – o ile materiał wideo ma charakter poznawczy i obraz przekazuje ważne treści wizualne nieujęte w ścieżce dźwiękowej.
Napisy
- Standardowo stosuje się dwa wersy, każdy z nich nie powinien mieć więcej niż 38-40 znaków,
- Wyświetlany tekst powinien być w miarę możliwości jednym zdaniem lub jedną cząstką znaczeniową, nie rozdzielamy związków międzywyrazowych, frazeologicznych.
- Pomiędzy kolejnymi napisami zachowujemy odstęp 2-4 klatek, rytm powinien być dostosowany do rytmu całego filmu.
Dlaczego są ważne?
Napisy rozszerzone
Są to standardowe napisy uzupełnione o istotne dźwięki płynące z otoczenia np. odgłos zamykanych drzwi, oklaski, niezrozumiałe dźwięki spoza kadru, głośny śmiech, nastrojowa muzyka itd. Do napisów rozszerzonych zaliczymy też oznaczenie mówców w materiale, poprzedzając wypowiedź danej osoby imieniem i nazwiskiem oraz dwukropkiem. Napisami rozszerzonymi ujmujemy też tłumaczenia z języków obcych. Oznacza się je w nawiasach kwadratowych. Czasami, jeśli edytor wideo daje taką możliwość, oznacza się je innym kolorem lub wersalikami.
Dlaczego są ważne?
Napisy rozszerzone pomagają osobom g/Głuchym zorientować się w prezentowanych treściach, umożliwiają pełny odbiór utworu audiowizualnego.
Audiodeskrypcja
Rodzaje audiodeskrypcji
- Klasyczna audiodeskrypcja - rozumiana jako ścieżka dźwiękowa wpleciona pomiędzy dialogi lub fabułę materiału audiowizualnego
- Audiodeskrypcja rozszerzona – krótki materiał opisowy o charakterze informacyjnym, stosuje stop-klatkę, czyli zatrzymanie kadru i wprowadzenie audiodeskrypcji
- Audiowstęp/audiowprowadzenie – krótki materiał opisowy o charakterze informacyjnym, wcześniej nagrany i odtworzony bezpośrednio przed rozpoczęciem nagrania, na samym początku.
- Deskrypcja –tekstowy opis treści wizualnych tworzony na potrzeby osób z niepełnosprawnością wzroku, dostępny dokument cyfrowy, umieszczany w bliskiej odległości od pliku wizualnego, stosowany np. w teledyskach, żeby nie psuć przyjemności odsłuchiwania materiału lub krótkich spotach reklamowych, gdzie nie ma miejsca na dodatkową ścieżkę lektorską.
- Audiotekst - udźwiękowienie wizualnych informacji tekstowych, np. w filmie lektor czyta: Paryż 1950 r. lub np. udźwiękowione podpisy osób wypowiadających się w materiale –udźwiękowienie może zostać dokonane przez mowę syntetyczną lub lektora, w przypadku filmów fabularnych udźwiękowienia dokonuje lektor.
Dlaczego audiodeskrypcja jest ważna?
Kiedy można pominąć audiodeskrypcję?
- Jeżeli wszystkie niezbędne informacje przekazywane w warstwie dźwiękowej są zawarte w multimediach (np. wykład dla studentów, przemówienia polityków).
- Jeżeli informacje wizualne są nieistotne dla odbiorcy i nie mają znaczenia poznawczego.
Jak przygotować audiodeskrypcję?
- Należy wybrać sposób nagrania i montażu materiałów
- Ustalić, kto będzie robił audiodeskrypcję – czy ktoś z zespołu, opracowujący materiał czy zlecić usługę na zewnątrz?
- Warto korzystać ze sprawdzonego studia lektorskiego, to zapewnia najlepszą jakość dźwięku, dobrą dykcję.
- Niektóre z firm filmowych oferują w swoich usługach montaż z wkomponowaną audiodeskrypcją.
- Osoba wykonująca audiodeskrypcję powinna mieć do dyspozycji możliwie najlepszy plik z nagraniem oraz transkrypcję materiału filmowego (skrypt, scenariusz).
- Gotowy tekst audiodeskrypcji powinien zawierać kody czasowe, żeby było wiadomo, w których miejscach wstawić ścieżkę audiodeskryptywną
- Dobrze jest skonsultować audiodeskrypcję z osobą niewidomą, która podpowie nam, czy audiodeskrypcja jest czytelna i spełnia swoje zadanie
- Należy odpowiednio przygotować pliki końcowe oraz zadbać o właściwą promocję – warto udostępnić film w sieci z informacją w tytule, że zawiera on audiodeskrypcję (pierwszy plik – oryginalna wersja filmu, drugi plik – wersja z audiodeskrypcją)
- Jeżeli w oryginalnym pliku słychać głos lektora, dobrze, żeby audiodeskrypcję przeczytał np. głos kobiecy, głosy powinny się różnić między sobą.